Lucerna: siano czy granulat przed jazdą – co lepsze?

Pytanie:

Karmię mojego konia podatnego na wrzody lucerną przed jazdą, ponieważ słyszałam, że wapń zawarty w lucernie działa jak duża tabletka Tums (neutralizator kwasu), chroniąc żołądek konia podczas wysiłku. Ostatnio jednak ktoś powiedział mi, że granulki lucerny nie działają i że powinnam podawać siano lub sieczkę z lucerny, ponieważ lucerna musi stworzyć w żołądku „matę z siana”, która zapobiega rozchlapywaniu kwasu do przełyku konia (co można porównać do zgagi u ludzi). Czy to prawda, że muszę podawać lucernę w formie siana lub sieczki zamiast granulatu?

Trawa Granulowana - Horse&Nature

Odpowiedź:
Masz rację, lucerna zazwyczaj zawiera dużo wapnia, a badania wykazały, że dzięki swoim właściwościom buforującym zmniejsza ona kwasowość w żołądku. W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Texas A&M 12 koni przydzielono do jednej z dwóch grup: jedna otrzymywała siano bermudowe oraz paszę treściwą w stosunku wagowym 1:1, druga – siano z lucerny i tę samą paszę treściwą.

Każdy okres żywieniowy trwał 28 dni, po czym konie przechodziły na drugi rodzaj diety, z 21-dniowym okresem przerwy (tzw. washout). Na początku badania każdemu koniowi wykonano gastroskopię w celu oceny obecności wrzodów żołądka oraz ich nasilenia. Po 28 dniach powtórzono badanie, aby sprawdzić, czy wrzody się poprawiły, pogorszyły lub czy pojawiły się nowe.

Naukowcy odkryli, że nasilenie wrzodów było znacząco niższe u koni karmionych sianem z lucerny w porównaniu do tych karmionych sianem bermudowym. Podawanie lucerny zapobiegło powstawaniu wrzodów u 11 z 12 koni, które na początku były wolne od wrzodów. Dla porównania – tylko 3 z 12 koni pozostały wolne od wrzodów przy sianie bermudowym. Naukowcy przypisali te wyniki wyższej zawartości wapnia i białka w lucernie, co zapewnia większe zdolności buforujące. Ponadto złożone frakcje węglowodanów obecne w ścianach komórkowych lucerny również mają lepsze właściwości buforujące niż te występujące w trawach.

Jest więc jasne, że lucerna skutecznie buforuje kwas żołądkowy u koni. Pytanie brzmi: czy forma lucerny ma znaczenie?

Siano z długimi łodygami wymaga intensywnego żucia przed połknięciem, co pobudza wydzielanie śliny. Końska ślina zawiera dużo wodorowęglanu sodu, który również neutralizuje kwas żołądkowy. Granulat wymaga mniej żucia, co oznacza mniejszą produkcję śliny i słabsze działanie buforujące. Z tego punktu widzenia siano z długimi łodygami jest korzystniejsze. A co z matą włóknistą?

Koński żołądek nie jest całkowicie wypełniony kwasem. Duże cząstki paszy unoszą się na powierzchni kwasu, pomagając zapobiegać jego rozchlapywaniu do górnej części żołądka, gdzie najczęściej powstają wrzody. Granulat ma znacznie mniejsze cząstki niż siano, dlatego lucerna w formie siana bardziej sprzyja tworzeniu tej ochronnej maty. Pamiętaj jednak, że każde siano – nie tylko lucerna – tworzy matę i pobudza ślinienie. Jeśli więc koń jadł siano w ciągu kilku godzin przed jazdą, najprawdopodobniej ma już w żołądku matę.

Wapń zawarty w granulacie może działać szybciej niż w sianie ze względu na mniejszy rozmiar cząstek, ale jednocześnie może on szybciej opuszczać żołądek. Zatem pytanie brzmi: co jest ważniejsze – mata z siana czy działanie buforujące? Jeśli kwasowość żołądka jest niska, rozchlapywanie kwasu do niechronionej górnej części żołądka nie będzie aż tak szkodliwe. W takim przypadku mata z siana nie jest aż tak istotna – a jeśli koń niedawno jadł siano, mata może już istnieć.

Jeśli przyjeżdżasz, by pojeździć, a twój koń ma pusty żołądek, i dasz mu lucernę podczas czyszczenia, może nie zdążyć zjeść wystarczającej ilości siana, które wymaga dłuższego żucia. Możliwe, że szybciej uzyskasz efekt buforujący, podając granulat – choć mata będzie słabsza. Większość buforów żołądkowych działa stosunkowo krótko – najwyżej kilka godzin. Badania wykazały, że niektóre dostępne na rynku preparaty buforujące działają szybciej i skuteczniej niż lucerna. Mogą być one świetnym rozwiązaniem przed treningiem, gdy potrzebne jest szybkie działanie.

Zdolność lucerny do wspomagania leczenia wrzodów – oraz to, w jakiej formie ją podawać – zależy od wielu czynników. Najlepsze rozwiązanie może się różnić w zależności od konia. Wiemy jednak, że podanie lucerny przed jazdą koniowi z pustym żołądkiem najprawdopodobniej przyniesie korzyści i może zmniejszyć ryzyko rozwoju wrzodów żołądka.

Lucerna Granulowana - Horse&Nature

Autorka: Clair Thunes, PhD
Clair Thunes jest specjalistką ds. żywienia koni i właścicielką Clarity Equine Nutrition w Gilbert w Arizonie. Jako konsultantka współpracuje z właścicielami, trenerami i lekarzami weterynarii w USA i na całym świecie, pomagając im eliminować zgadywanie w żywieniu koni. Świadczy też usługi dla wybranych firm. Pracuje z końmi każdego typu – od uczestników WEG po miniaturowe osiołki. Urodziła się w Anglii, ukończyła studia licencjackie na Uniwersytecie w Edynburgu w Szkocji oraz uzyskała tytuł magistra i doktora w dziedzinie żywienia na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis. Od dzieciństwa startowała w różnych dyscyplinach jeździeckich i była aktywną członkinią brytyjskiego Pony Clubu. Obecnie pełni funkcję komisarza dystryktu w Salt River Pony Club.

Link do artykułu: https://thehorse.com/185191/alfalfa-are-hay-or-pellets-better-before-riding/